Co każdy wiedzieć powinien

Trądzik jest stanem chorobowym skóry

który pojawia się najczęściej w porównaniu do innych schorzeń skórnych i dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. To choroba, która jest tym bardziej dotkliwa, że oprócz uciążliwych stanów zapalnych, często ropnych, objawiających się zaskórnikami, wypryskami, krostami czy przebarwieniami, wpływa niekorzystnie na nasz wygląd. Tym samym powoduje stany złego samopoczucia, frustrację, a niejednokrotnie gniew.

Dlatego każda osoba dotknięta trądzikiem wymaga wsparcia emocjonalnego rodziny, bliskich i znajomych.

Można stwierdzić, że trądzik jest też dysfunkcją genetyczną - wówczas, podobnie jak w przypadku skóry tłustej lub mieszanej, trudno zapobiec jego powstawaniu.

Bakterie odgrywające rolę w trądziku są bakteriami występującymi również u osób zdrowych, jedynie w skórze osób z trądzikiem mają lepsze warunki rozwoju. Trądzik jest chorobą przewlekłą, wieloletnią. Dotychczas nie wiadomo dlaczego u niektórych pacjentów objawy trądzikowe utrzymują się miesiąc, rok czy dwa, a u innych przez wiele lat. Ma na to wpływ wiele różnorodnych czynników.

Przyczyny powstawania zmian skórnych

• zwiększona produkcja sebum,
• nadmierne rogowacenia ujść mieszków włosowych - namnażanie bakterii,
• zmiany hormonalne, które mają wpływ na nadmierny łojotok (powstający z testosteronu i pod wpływem enzymu 5-alfa-reduktazy DHT - dihydroksytestosteron, odpowiada za produkcję sebum przez gruczoły łojowe) - w tym okres dojrzewania w przypadku trądziku młodzieńczego,
• stres oraz zmęczenie,
• zmiany klimatyczne oraz zmiany związane z porami roku,
• zanieczyszczenia środowiska,
• nieprawidłowa pielęgnacja skóry, w tym stosowanie kosmetyków, które mogą zatykać ujścia mieszkó;w włosowych, oraz drażniących, na bazie alkoholu,
• niewłaściwa dieta.

Jedną z głównych przyczyn powstawania stanów zapalnych skóry jest dysfunkcja gruczołów łojowych, które w tym stanie w nadmiarze wydzielają sebum - naturalnie natłuszczający łój. Jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry ponieważ natłuszcza ją, nawilża, chroni przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz reguluje procesy zachodzące w poszczególnych warstwach skóry. Jednak nadmiar produkowanego sebum jest szkodliwy ponieważ zatyka pory skóry, doprowadzając tym samym do powstawania stanów zapalnych i zakażeń a co za tym idzie; zaskórników, wyprysków, krost oraz przebarwień, które w wyniku niewłaściwego leczenia pozostawiają na skórze skazy i blizny.

Wiele osób walczy nie tyle z samym trądzikiem, co ze zmianami na skórze, które pozostawia po sobie trądzik - bliznami, przebarwieniami, zmianami pozapalnymi. Powodem ich powstawania jest wyjątkowo długi okres trwania choroby oraz fakt, że główną metodą oczyszczania skóry, głównie twarzy, było wyciskanie pryszczy i zaskórników.

Inną przyczyną jest stan nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych oraz przewodów wyprowadzających, który doprowadza do zaczopowania gruczołów włosowo-łojowych. Wskutek tego powstają zaskórniki otwarte lub zamknięte, będące pierwszym objawem trądziku. To powoduje brak dostępu tlenu a w konsekwencji powstają warunki, które są idealne dla rozwoju i namnażania bakterii. Kolejny etap to zastój sebum i pękanie ścianek powiększonych mieszków włosowych, co na powierzchni skóry jest widoczne jako czerwone i bolesne wypryski. Im bardziej ten stan zapalny się pogłębia, tym staje się trudniejszy w procesie leczenia.

Rodzaje trądziku:

• Trądzik młodzieńczy (acne juvenilis) –występuje w okresie dojrzewania, jednak po kilku latach trwania wykazuje tendencję do samoistnego ustępowania. Przeważają zaskórniki i wykwity grudkowe pojawiające się głównie na twarzy i plecach.
• Trądzik pospolity (acne vulgaris) - jest chorobą systemu włosowo-łojowego, której towarzyszy łojotok. Cechuje się występowaniem zaskórników otwartych i zamkniętych, grudek, krost, guzków, pseudocyst i torbieli ropnych umiejscowionych w okolicach twarzy i pleców.
• Trądzik różowaty - (acne rosacea) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry twarzy. Obejmuje głównie środkową część twarzy, na której pojawiają się rumień i poszerzone naczynia krwionośne oraz grudki i krosty.
• Trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa) – występują ropne torbiele a gojenie następuje poprzez bliznowacenie.
• Trądzik skupiony (acne conglobata) – najczęściej występuje u mężczyzn, obecne są głębokie nacieki i torbiele ropne oraz zaskórniki. Zmiany często obejmują okolice pachwinową i pośladki a podczas gojenia tworzą się blizny.
• Trądzik bliznowcowy (acne keloidea) – w obrębie wykwitów trądzikowych tworzą się bliznowce.
• Trądzik z objawami ogólnymi i ciężkim przebiegiem (acne fulminans) – występuje głównie u młodych mężczyzn a wykwitom towarzyszą leukocytoza, wysokie OB, gorączka, bóle stawowe.

Z uwagi na czynniki prowokujące powstawanie zmian skórnych wyróżnia się również:

• Trądzik zawodowy - na którego powstawanie wpływ mają często odczynniki chemiczne.
• Trądzik polekowy - występujący w wyniku stosowania m.in. steroidów.
• Trądzik kosmetyczny - występujący w wyniku stosowania np. pudrów zatykających ujścia gruczołów łojowych i potowych oraz brak właściwego demakijażu.
• Trądzik niemowlęcy - występuje m.in. w wyniku stosowania olejków do pielęgnacji ciała.

Leczenie ogólne

Antybiotyki

Obecnie podstawą leczenia trądziku są antybiotyki podawane ogólnie. Głównie są to tetracykliny dostępne tylko na receptę. Działają nie tylko przeciwbakteryjnie, ale również przeciwzapalnie na zmiany skórne, jednak mają działania niepożądane (bóle brzucha, nudności, biegunki), a u kobiet mogą powodować występowanie drożdżycy pochwy. Tetracykliy, a zwłaszcza limecykliny, nie powinno się podawać przed 14-tym rokiem życia ze względu na możliwość przebarwień zębów. W sytuacjach, kiedy nie można podać tetracyklin stosuje się erytromycynę (dostępne również tylko na receptę), która jednak działa w trądziku o wiele słabiej i często powoduje objawy niepożądane w układzie przewodu pokarmowego. W przypadku stosowania antybiotyków stosuje się je co najmniej przez okres trzech miesięcy i zaleca się ich kojarzenie z miejscowo stosowanymi retinoidami lub nadtlenkiem benzoilu. Takie postępowanie przyśpiesza znacznie uzyskanie poprawy stanu skóry, jednak po zakończeniu cyklu antybiotykoterapii wskazane jest podtrzymujące stosowanie miejscowych preparatów z retinoidami ewentualnie nadtlenkiem benzoilu, w celu zapobieżenia nawrotom lub zmniejszenia ich nasilenia. Nierzadko konieczne staje się stosowanie kolejnych cykli leczenia tetracyklinami lub azytromycyną w ciągu kilku lat.

Terapia świetlna

W trądziku ewentualne korzystne działanie wykazuje jedynie stosowanie laserów emitujących światło niebieskie lub czerwone (400–700 nm). Ten zakres promieniowania pochłaniaja produkowane przez trądzik związki – porfiryny. W następstwie zadziałania odpowiedniej długości fali światła porfiryny ulegają aktywacji i przyczyniają się do niszczenia bakterii. Istnieją również próby uszkadzania nadmiernie rozrośniętych w trądziku gruczołów łojowych za pomocą promieni podczerwonych. Naukowe dane o skuteczności laseroterapii w trądziku są jednak ograniczone.

Stosowanie Izotretynoiny

Izotretynoina jest to pochodna kwasu witaminy A. Izotretynoina stosowana ogólnie działa na wszystkie zjawiska obserwowane w trądziku i jest lekiem stosowanym w cięższych postaciach trądziku grudkowo-krostkowego i trądziku ropowiczego. Bardzo często rodzice młodszych pacjentów i sami chorzy obawiają się stosowania tego leku ze względu na długą listę przypisywanych mu działań niepożądanych. Jedynym prawdziwym zagrożeniem jest wewnątrzmaciczne uszkodzenie dziecka, jeżeli kobieta biorąca zajdzie w ciążę. Izotretynoina może powodować działania niepożądane (występujące niemal u wszystkich leczonych osób); wysuszenie warg, o wiele rzadziej błony śluzowej nosa, co może się łączyć z krwawieniem i najrzadziej obserwowane - wysychanie spojówek (podczas leczenia nie zaleca się noszenia szkieł kontaktowych).
U niektórych pacjentów stwierdza się suche, zapalne ogniska na skórze rąk lub nóg, które wymagają jedynie nawilżania. Wszystkie, oprócz wpływu na wewnątrzmaciczny rozwój dziecka działania niepożądane są zależne od dawki leku, to znaczy zmniejszają się lub ustępują po jej zmniejszeniu. Po leczeniu izotretynoiną nie należy wykonywać żadnych zabiegów kosmetycznych (peelingów, laseroterapii) co najmniej przez 6 miesięcy.

Terapia świetlna

W trądziku ewentualne korzystne działanie wykazuje jedynie stosowanie laserów emitujących światło niebieskie lub czerwone (400–700 nm). Ten zakres promieniowania pochłaniaja produkowane przez trądzik związki – porfiryny. W następstwie zadziałania odpowiedniej długości fali światła porfiryny ulegają aktywacji i przyczyniają się do niszczenia bakterii. Istnieją również próby uszkadzania nadmiernie rozrośniętych w trądziku gruczołów łojowych za pomocą promieni podczerwonych. Naukowe dane o skuteczności laseroterapii w trądziku są jednak ograniczone.

Działania zapobiegawcze

Bardzo ważne jest aby właściwie dbać o skórę i eliminować przyczyny mogące wywołać powstawanie trądziku. Szczególnie wówczas, kiedy przebywamy w zanieczyszczonym środowisku lub np. kiedy regularnie stosujemy puder, który zatyka pory.

W tym celu należy regularnie, starannie oczyszczać skórę stosując w tym celu środki do mycia cery trądzikowej.

Dla utrzymania skóry we właściwym stanie zaleca się stosowanie dwa razy dziennie preparatu GRANEX Spray, który umożliwia prawidłową, przeciwtrądzikową pielęgnację skóry.